ويژگي های بره موم زنبور عسل و استانداردها

مقدمه !
بره موم زنبور عسل ماده ای خميری و چسبناك است كه زنبوران عسل از درختان و گياهان جمع آوری كرده و به منظور درزگيری، مسدود كردن و كوچک كردن دريچه پرواز در فصولی مانند فصل زمستان از آن استفاده میكنند.
بره موم زنبورعسل مخلوطی از مقادير مختلف موم و رزينها میباشد كه به وسيله زنبورهای عسل از ساقه و برگ های گياهان و شيره جوانه گلها جمع آوری میشود. زنبورهای عسل رزينهای محافظ ساقه های گياهان ، برگهای گياهان ، جوانه گل ها و برگ ها را با كمک آرواره های خود جمع آوری كرده و همانند دانه های گرده گل آنها را روی ساق پاهای عقب خود در سبد گرده گل حمل میكنند.
بره موم زنبور عسل به وسيله زنبورهای كارگر مورد استفاده قرار ميگيرد تا داخل سلولهای شش ضلعی كلنی های زنبور عسل را ضدعفونی كرده و همچنين شکاف های كوچک موجود در كندو را مسدود نموده و ابعاد دريچه ورودی كندو را كاهش میدهند. در داخل كندو حيوانات يا حشرات مرده و يا بقايای آنها را كه خيلی بزرگ باشند به وسيله لايه نازكی از بره موم پوشش داده میشود.
بره موم زنبور عسل به لحاظ دارا بودن خواص بيولوژيکی و فيزيولوژيکی خاصی كه دارد، در صنايع گوناگون ، مانند: داروسازی ، صنايع غذايی ، بهداشتی و رنگ سازی مورد استفاده قرار میگيرد . بنابراين تعيين تركيبات شيميايی و خواص فيزيکی بره موم خالص و انواع برهموم خالص زنبورعسل و موارد استفاده آن، بسته بندی، روش آزمون و نحوه كاربری بره موم زنبورعسل به صورت درست ، لازم و ضروری میباشد. بايد توجه داشت كه بره موم زنبور عسل را گاهی چسب زنبورعسل نيز مینامند.

« بره موم زنبورعسل – ويژگي ها »

1 ) هدف  
هدف از تدوين اين استاندارد، تعيين ويژگیها، نمونهبرداری، روشهای آزمون ، روش های عصاره گيری و خشک كردن ، بسته بندی و نشانه گذاری بره موم زنبور عسل میباشد.
يادآوري - بايد توجه داشت كه بره موم زنبور عسل در صنعت زنبورداری توليد میشود.

2 ) دامنه کاربرد
اين استاندارد، برای برهموم زنبورعسل توليد، بسته بندی شده و عرضه شده در كشور كه به مصارف صنعتی ،در صنايع دارويی، بهداشتی، غذايی و رنگسازی میرسد، كاربرد دارد.

3 ) مراجع الزامي
مدارك الزامی زير حاوی مقرراتی است كه در متن اين استاندارد ملی اير ان به آنها ارجاع داده شده است.بدين ترتيب آن مقررات جزئی از اين استاندارد ملی ايران محسوب میشود.
در صورتی كه به مدركی با ذكر تاريخ انتشار ارجاع داده شده باشد ، اصلاحيه ها و تجديد نظرهای بعدی آن مورد نظر اين استاندارد ملی ايران نيست. در مورد مداركی كه بدون ذكر تاريخ انتشار به آنها ارجاع داده شده است، همواره آخرين تجديد نظر و اصلاحيه های بعدی آنها مورد نظر است.
استفاده از مراجع زير براي کاربرد اين استاندارد الزامي است :  
3-1 استاندارد ملی ايران، شماره 4470: سال 1388، مواد غذايی از پيش بسته بندی شده مقررات برچسب گذاری كلی.
3-2 استاندارد ملی ايران ،شماره 2305: سال ، روشهای نمونه گيری تصادفی و چگونگی استفاده از جداول اعداد تصادفی.
3-3 استاندارد ملی ايران شماره 1-10899: سال 1387، ميکروبيولوژی مواد غذايی و خوراك دام- روش جامع برای شمارش كپک ها و مخمرها.
3-4 استاندارد ملی ايران شماره 2197: سال 1385، ميکروبيولوژی مواد غذايی و خوراك دام- روش جامع برای جستجو، شناسايی و شمارش كلستريديوم پرفرنژانس.

4 ) اصطلاحات و تعاريف
در اين استاندارد ، اصطلاح و تعريف زير به كار میرود:
4-1 بره موم زنبور عسل
بره موم زنبورعسل كه به آن چسب زنبور نيز گفته میشود، ماده خميری شکل و چسبناكی است كه زنبورها آن را از درختان و گياهان جمع آوری كرده و به كندو می آورند. اين ماده ممکن است از جوانه مانند درختان تبريزی و يا از پوست درختان مانند درختان كاج و ساير گياهان با برگ سوزنی شکل ترشح شود كه زنبورهای عسل برای مصارف در داخل كلنی زنبورعسل جمع آوری می كنند.
يادآوري 1 - به بره موم زنبورعسل چسب زنبور نيز گفته میشود.
يادآوري 2  - بره موم زنبورعسل را صمغ نيز مینامند.

4-2 عصاره گیری

5 ) ناپذيرفتني  ها
عواملی است  ، كه وجود آنها به هر ميزان ناپذيرفتنی و غير قابل پذيرش بوده و موجب عدم مصرف و يا ضرر و زيان برای سلامتی مصرف  كننده میشود اين عوامل شامل  : حشرات ،  تخم  ، لارو، شفيره و قطعات بدن آنها ، ذرات گياهی و شن و خاك ، میباشد.

6 ) ويژگي ها
ويژگی های بره موم زنبورعسل به شرح زير است  :
6-1 ويژگي هاي فیزيکي بره موم زنبورعسل
6-1-1 بره موم زنبور عسل در شرايط 25 تا 45 درجه سلسيوس به صورت جامد، خميری شکل و چسبناك است.
6-1-2 بره موم زنبورعسل در حلال های آلی مانند الکل اتيليک ، استون ، بنزن و همانند آنها حل میشود.
6-1-3 بره موم زنبورعسل در دمای كمتر از 15 درجه سلسيوس به حالت سفت بوده و به صورت شکننده است.
6-1-4 از نظر استحکام و مقاومت موم زنبورعسل 7 برابر سخت تر از بره موم خالص زنبورعسل است.
6-1-5 بره موم زنبور عسل به طور متوسط متشکل از 50-55 درصد صمغ و رزين ، 25-30 درصد موم ، 10 درصد روغنهای فرار ، 5 درصد گرده گل و 5 درصد تركيبات آلی و مواد معدنی میباشد.
6-1-6 بره موم زنبورعسل تركيبات شيميائی پيچيده ای دارد و رنگ آن از رنگ زرد ، سبز ، قرمز و رنگ قهوه ای تيره متغيير است.
6-1-7 بره موم زنبور عسل در دمای 83 درجه سلسيوس، ذوب میشود.
6-1-8 بره موم زنبور عسل مزه اش تلخ است.
6-1-9 بره موم زنبور عسل بوی تندی دارد.
6-1-10 بره موم زنبور عسل خيلی چسبناك است.
6-1-11 بره موم زنبورعسل در آب غير محلول بوده و در الکل حل میشود.

6-2 ويژگي هاي شیمیايي بره موم زنبور عسل
6-2-1 تركيبات شيميايی بره موم زنبور عسل در نمونه های مختلف ، متفاوت است و به مناطق جغرافيايی ، شرايط آب و هوايی متفاوت ، فصل برداشت بره موم زنبور عسل ، منابع گياهی و روش های برداشت آن از داخل كندو به وسيله زنبوردار ، بستگی دارد.
6-2-2 تركيبات شيميايی بره موم زنبورعسل مطابق با جدول 1 است.

 جدول 1 ترکیبات شیمیائي بره موم

6-2-3 نوع تركيبات بره موم زنبورعسل مطابق با جدول 2 است.

جدول 2 نوع ترکیبات گوناگون در بره موم زنبورعسل

6-3 شرايط نگهداري بره موم زنبور عسل
6-3-1 برای آسان كردن شرايط نگهداری و مصرف بره موم زنبور عسل، بايد آن را خشک كرده و يا اينكه به صورت پودر درآورد.
يادآوري - برای  اين كار میتوان از دستگاه خشک كن در خلاء استفاد كرد، وليکن بايد توجه داشت كه حلال ها مانند اتانول و گليکول با تغليظ يا منجمد كردن و خشکانيدن از بين میرود.
6-3-2 بره موم و عصاره های آن بايد در ظروف بدون منفذ و به صورت سربسته در تاريکی، ترجيحاً در دمای كمتر از 10-12 درجه سلسيوس و به دور از گرمای زياد و به صورت مستقيم نگهداری شوند.
6-3-3 بره موم زنبور عسل خيلی كهنه نبايد با بره موم تازه تر مخلوط شود.
6-3-4 بره موم زنبور عسل ماده ای نسبتاً پايدار است وليکن مدت زمان نگهداری آن بسيار مهم است. با نگهداری صحيح آن برای مدت 12 ماه هيچ يک از فعاليت های ضدباكتريايی خود را از دست نخواهد داد.
6-3-5 ليپوفيليزاسيون ( خشکاندن و فريز كردن ) عصاره ها به عنوان روشی كه خواص ضدباكتريايی را حفظ میكند، سفارش میشود.

7 ) عصاره گیري و خشک کردن بره موم زنبور عسل
7-1 کلیات
7-1-1 محلول دارای %70 الکل، فعالترين محلول برای عصاره گيری بره موم زنبور عسل است. به اين صورت كه بره موم زنبور عسل داخل محلول فوق قرار داده میشود تا تركيبات شيميايی آن حل شده و به صورت بهتر قابل استفاده باشد.  
يادآوري - افزايش حجم الکل ، دما و مدت زمان قرار داده شدن بره موم زنبورعسل ( حداكثر تا 2-3 هفته ) موجب میشود كه تركيبات شيميايی بيشتری از بره موم زنبور عسل در الکل حل شود.

7-1-2 حرارت دادن يا جوشاندن بره موم زنبور عسل در آب ، مواد فرار موجود در بره موم زنبور عسل را تا حد بسيار زيادی كاهش داده و يا كاملاً مواد فرار آن را از بين خواهد برد.
7-1-3 برای تعيين ميزان عصاره بره موم زنبورعسل  بايد نسبت وزن خشک ماده محلول در وزن حلال ، مشخص شود.
7-1-4 برای تعيين استاندارد عصاره های بره موم زنبور عسل  علاوه بر مشخص بودن زمان و دمای عصاره گيری ، غلظت و خصوصيات حلال بايد معين باشد.
7-1-5 در ابتدای عصاره گيری بايد قطعات درشت بره موم را جدا كرده و سپس آنها را به قطعات  كوچکتر خرد و يا پودر كرده تا با انجام اين كار باعث افزايش سطح تماس بره موم با محلول فراهم شود.
7-1-6 چنانچه بره موم خيلی چسبناك باشد بايد تکه تکه شده ، به مدت زمان چند ساعت در يخچال يا فريزر نگهداری شود.
7-1-7 وسايل مورد نياز برای عصاره گيری در مقياس آزمايشگاهی شامل : يک بطری بزرگ با در محکم ، ترازوی آزمايشگاهی دقيق، صافی ( منظور ،كاغذ فيلتر مخصوص يا چند لايه پارچه نخی است.) ، فريزر و يک منبع گرمازا ( اجاق ) است.
7-1-8 استفاده از منبع گرمازا برای تبخير حلال است و برای اين كار سفارش میشود از دستگاه تقطير استفاده شود.
7-1-9 برای عصاره گيری بره موم بايد از حلال اتانول ، گيليکول¹ و آب مقطر استفاده شود.
7-1-10 برای فرآورده های دارويی و غذايی بره موم از حلال اتانول و در فرآورده های بهداشتی - آرايشی از حلال گليکول بايد استفاده شود.
7-1-11 الکل مورد استفاده بايد مناسب بوده و عاری از مواد زايد باشد. در غير اين صورت عصاره های بره موم تهيه شده با الکل نامناسب برای مصرف كننده مضر است.
7-1-12 برای عصاره گيری بره موم برای مصارف انسانی نبايد از اتر، اسيد استيک ، استون ، بنزن ،  هيدروكسيدسديم 2% ، آمونياك و الکلهای مضر ( سمی ) استفاده شود.
* 1- Glycol

7-2 روش تولید عصاره اتانول بره موم ²( EEP ) :
7-2-1 ابتدا بايد غلظت دقيق عصاره دلخواه تعيين شود.      
7-2-2 غلظت محلول اوليه بره موم كه بايد عصاره گيری شود، نبايد از %30 ( به علت كارآيی كمتر در غلظت های پايين يا عصاره گيری ناقص در غلظت های زيادتر ) بيشتر شود.
يادآوري - محلول دارای %70 الکل، فعالترين محلول است.

7-2-3 مقدار بره موم وزن شده و حجم اتيل الکل ( اتانول ) مورد نياز، بايد اندازه گيری شود.
7-2-4 اتيل الکل و بره موم در يک ظرف ريخته، در آن را بسته و برای مدت زمان كوتاهی تکان داده شود.
7-2-5 ظرف بايد يک تا دو بار در روز تکان داده شود و حداقل به مدت 3 روز انجام شود و يا بايد مخلوط در يک محيط تاريک و گرم، به مدت حداقل سه روز قرار گيرد.
7-2-6  برای عصاره گيری بهتر ،توصيه میشود مدت اين مرحله ( خيساندن بره موم در الکل ) يک تا دو هفته باشد.
7-2-7 افزايش مدت خيساندن بره موم بيشتر از يک هفته ( در برخی بررسی ها ) و بيشتر از 2 هفته ( در اغلب  بررسی ها ) مفيد نيست.
7-2-8 برای حل كردن تمام رزينها توصيه میشود مخلوط اتيل الکل و بره موم به مدت هشت ساعت جوشانده شود.
يادآوري - اگر بره موم حاوی موم باشد ( به علت پايين تر بودن نقطه ذوب موم نسبت به بره موم ) اين ماده به وسيله گرم كردن در هنگام يا قبل از عصاره گيری حل خواهد شد.

7-2-9 برای توليد بهتر عصاره بره موم، بايد از حرارت دادن آن به طور مستقيم، جلوگيری شود.
يادآوري - حرارت دادن به طور مستقيم موجب از بين رفتن مواد فرار آن میشود.

7-2-10 يک روش ساده حرارت دادن، جوشاندن بره موم پيش از عصاره گيری در آب است ، به صورتی كه پس از مدت زمان 10 دقيقه جوشاندن ، موم ها كه به طور معمول زرد رنگ هستند به روی آب می آيند و بقيه مواد بره موم كه به رنگ سبز زيتونی هستند به ته آب میروند .پس از يک يا دو هفته محلول حاصل را بايد با يک پارچه خيلی تميز و ظريف يا فيلترهای كاغذی و يا فيلترهای پنبه ای صاف كرد.
7-2-11 برای اين كار میتوان از چند لايه پارچه نيز استفاده كرد تا كارآيی آن افزايش يابد.
7-2-12سفارش میشود عمل تصفيه تکرار شود.
يادآوري - چنانچه بتوان عصاره را در يخچال ،با دمای كمتر از 4 درجه سلسيوس ( وليکن نه به حالت انجماد ) و به مدت چند ساعت يا مدت يک روز پيش از تصفيه نگهداری كرد ، در اين صورت تصفيه عصاره بهتر انجام میگيرد.

7-2-13 فيلتر ( يا پارچه ) قبل از استفاده بايد سرد باشد.
7-2-14 بايد مواد حاصل از تصفيه را شست و شو داد يا اينكه آنها را به طور مجدد در الکل خيساند.
7-2-15 مايع تصفيه شده بايد شفاف ، عاری از ذرات و به رنگ قهوه ای تيره يا به رنگ مايل به قرمز باشد.
7-2-16 برای تهيه عصاره ای با غلظت بيشتر ، محلول بايد در يک ظرف بزرگ دهان گشاد كه در برابر ذرات خارجی و حشرات محفوظ است قرار گيرد.
يادآوري  - به اين ترتيب قسمت عمده الکل در دمای اتاق در مدت زمان چند ساعت تبخير میشود.

7-2-17 برای پس گيری الکل از عصاره تا حد خمير، بايد آن را در يک ظرف درباز بطور ملايم حرارت داد.
7-2-18 با توجه به قابل اشتعال بودن الکل ، بايد احتياط كرد و همواره تهويه مناسب برقرار باشد و يا از دستگاه تقطير ، استفاده شود.

* 2- Ethanol Extract Propolis

7-3 روش دوم تولید: عصاره گلیکول بره موم ¹(GEP)
اين روش عصاره گيری مانند روش اول است، و فقط نوع حلال به كار رفته در آن تفاوت دارد، به صورتی كه گليکول ( گليکول پروپيلن ) جایگزين اتانول میشود ولی غلظت محلول اوليه بره موم نبايد از %10 بيشتر باشد و سفارش میشود اين نوع عصاره گيری در خلاء انجام شود.
يادآوري - عيب گليکول در مقايسه با اتانول اين است كه به حرارت بيشتری در زمان تبخير حلال نياز دارد، كه اين كار موجب كاهش بسياری از تركيبات فرار عصاره بره  موم میشود.

7-4 روش سوم تولید: عصاره آبي بره موم ²(AEP)
عصاره های آبی با خيساندن بره موم، به مدت چند روز يا جوشاندن آن در آب مقطر به دست میآيد.

يادآوري 1 - ميزان اجزای فعال آن نسبت به عصاره الکل پايين تر است وليکن عصاره آبی مناسب اثرات ضدباكتری و ضدقارچی دارد.
يادآوري 2 - همه موارد عمل آوری ، صاف كردن و تغليظ عصاره شبيه به روش اول است.

* 1 - Glycol Extract Propolis
* 2 - Aqueous (Water) Extracted Propolis

8 ) نمونه برداري
8-1 كليه بسته های موجود در محموله كه دارای يک شماره سری ساخت بوده و در يک مرحله توليد شده اند، تشکيل يک بهر را میدهد. چنانچه محموله شامل چند توليد متفاوت باشدبهره ای جداگانه را تشکيل میدهد و بايد از هر بهر به طور جداگانه نمونه برداری شود. پس از مشخص شدن كارتن هائی كه بايد از آنها نمونه برداری به عمل آيد، در آنها را باز كرده و از هر كارتن به طور تصادفی يک مقدار بره موم را خارج كرده و مقدار لازم را از سطوح مختلف برداشت نموده ، به طوری كه جمعاً برای ارسال به آزمايشگاه حدود مقدار 10گرم نمونه موجود باشد.
8-2 در صورتی كه تعداد كارتن های موجود در يک بهر بيش از تعداد 1000 باشد، تعداد كل كارتنها را به واحدهای حداكثر 1000 تائی تقسيم كرده و نمونه برداری انجام شود.
8-3 نمونه برداری بايد در محلی محفوظ و به دور از گرد و خاك هوا انجام گيرد.
8-4 وسايل نمونه برداری بايد كاملاً تميز بوده و خشک باشند.
8-5 در حفظ نظافت و عدم آلودگی وسايل نمونه برداری، نمونه برداشته شده و ظروف نمونه بايد دقت لازم انجام گيرد.
8-6 نمونه های برداشته شده، بايد در بسته های تميز و مناسب قرار گرفته و دربندی شوند و جزئيات مربوط به نمونه برداری ، از جمله تاريخ نمونه برداری ، سری ساخت ، نام نمونه بردار و نکات لازم ديگر، بر چسب گذاری شوند .
8-7    نمونه ها بايد در دمای معمولی حداكثر دمای 30 درجه سلسيوس نگهداری شوند.

9 ) آزمون هاي بره موم
اين آزمونها ، اغلب بر اساس فعاليت آنتی اكسيدان بره موم است و به شرح زير انجام میشود:
9-1 آزمون ساده ( خانگي )
ابتدا نصف قاشق كوچک چایخوری بره موم را ساييده و در فنجان كوچکی از شير تازه ريخته و فنجان در اتاق با دمای معمول به مدت چهار روز، قرار داده شود. سپس بره موم بايد بررسی شود، چنانچه شير پس از اين مدت هنوز سالم باشد كيفيت بره موم خوب است.
9-2 آزمون بره موم خام
آزمون بره موم خام كه بر اساس فعاليت بيولوژيک آن به شرح زير است :
تركيبات لازم و مورد نياز بايد مطابق با جدول 3 باشد و وسايل لازم و مورد نياز بايد مطابق با جدول 4 باشد.

جدول 3 ترکیبات لازم و مورد نیاز

 جدول 4 نام وسايل لازم و مورد نیاز

- آزمون ميزان فلزات ( جيوه ، كادميوم ، سرب ) در بره موم نبايد بيشتر از 1/0 تا 5 ppm باشد.
- آزمون ميزان آفلاتوكسين
- آزمون باقی مانده داروها  

9-3 روش انجام آزمون ( بره موم خام )
9-3-1 مقدار 200 ميلیگرم بره موم در آسياب خرد شود و سپس، آن را در شيشه ارلن ماير قرار داده و 5 ميلی ليتر اتانول به آن افزوده شود.
9-3-2 آن را به مدت زمان يک ساعت بگذاريد و سپس مقدار 100 ميلی ليتر آب مقطر سرد به آن افزوده شود، همه مواد به مدت 5  دقيقه با آسياب مخلوط شود.
9-3-3 كل مخلوط بايد از كاغذ صافی عبور داده شود.
9-3-4 مقدار 2 ميلیليتر از مايع صاف شده ( مايع شفاف ) با پیپت يا قطره چکان برداشته شود، آن را به بشر 50 ميلی ليتری منتقل كرده و سپس مقدار 1 ميلی ليتر از اسيدسولفوريک % 20 به آن بيفزاييد.
9-3-5 محلول به مدت يک دقيقه به هم زده شود و در دمای 18-22 درجه سلسيوس ( دمای محيط آزمايشگاه ) يک قطره محلول پرمنگنات به آن افزوده شود.
9-3-6 رنگ مايع ، كم كم بايد بیرنگ شود، به صورتی كه در مدت 11 ثانيه ( با زمان سنج ) ، رنگ صورتی محلول محو شود . چنانچه تغيير رنگ در مدت زمان بيشتری طول كشيد ، بره موم دارای كيفيت پايين تری است يعنی ميزان فعاليت آنتی اكسيدان در آن كمتر است.

9-4 آزمون عصاره هاي بره موم
9-4-1ابتدا مقدار 2 ميلیليتر محلول بره موم عصاره گيری شده با اتانول 10% با 100 ميلی ليتر آب مقطر( جوشانده و سرد ) ، مخلوط شود و سپس، آزمون بره موم خام را از مرحله 8-3-3 انجام دهيد. تغيير رنگ در مدت 20 ثانيه بايد انجام شود.
9-4-2 مقدار اوليه مخلوط شده با آب مقطر را بايد با وزن خشک استاندارد عصاره بره موم تنظيم كرده و سپس آن را با محلول مشابه يا بره موم خام ( با منشأ معلوم ) مقايسه كرد.
9-4-3 زمان تغيير رنگ به كيفيت بره موم حل شده در معرف ( مايع آزمايشی ) بستگی دارد. برای غلظت های مختلف عصاره ، زمانهای مورد نياز متفاوت خواهند بود.
9-5 آزمون خمیر بره موم
ابتدا به مقدار 100 ميلی گرم خمير بره موم ،5 ميلیليتر اتانول، و سپس 100 ميلی ليتر آب مقطر ( جوشيده سرد ) اضافه شود. آنگاه، آزمون بره موم خام را از مرحله 8-3-3 انجام دهيد. تغيير رنگ بايد در كمتر از مدت زمان 20 ثانيه صورت گيرد.

9-6 آزمون فرآورده هاي حاوي بره موم
9-6-1 برای فرآورده های حاوی %10 تا %3 بره موم ( وزن خشک ) آزمون به شرح زير انجام شود :
9-6-2 ابتدا به 2 گرم از اين فرآورده ها ، 10 ميلیليتر اتانول افزوده شود، سپس آن را كاملاً مخلوط كرده تا حل شود.
9-6-3 بعد از آن مقدار 100 ميلیليتر آب مقطر( جوشيده سرد ) اضافه و مخلوط شود و در صورت لزوم محلول صاف شود. آنگاه مشابه آزمون بره موم خام را از مرحله 8-3-4 انجام دهيد. تغيير رنگ نبايد بيشتر از 5 ثانيه انجام گيرد.
9-6-4 برای مقايسه ابتدا فرآورده دارای مقدار معيین بره موم تازه ( فرآورده استاندارد ) آزمايش شده و سپس با نمونه مورد نظر مانند : آزمون عصاره های بره موم مقايسه شود.

9-7 آزمون تعیین منطقه جغرافیايي بره موم
250 ميلی گرم نمونه بره موم در يک حلال كه به نسبت مساوی حاوی اتيل الکل ( اتانول ) ، استون و كلروفرم باشد حل شود. سپس محلول را جوشانده و سانتريفيوژ شود . آنگاه به عصاره به دست آمده اتانول افزوده شود. پس از سانتريفيوژ مجدد ، از آن اسلايد ميکروسکوپی تهيه شود. با مشاهده ذرات گرده محتوی اسلايد به دست آمده در زير ميکروسکوپ ، منشأ جغرافيايی توليد بره موم مشخص می شود

10) بسته بندي
بسته بندی بره موم زنبور عسل بنا به چگونگی استفاده از مواد مورد مصرف در بسته بندی آن بايد مطابق با استانداردهای ملی به شرح زير انجام گيرد :
10-1 در صورت استفاده از ظروف شيشه ای برای بسته بندی بره موم زنبور عسل، ويژگی های ظروف شيشه ای بايد مطابق با مطابق با استاندارد ملی ايران شماره 1409 ، ظروف شيشه ای مخصوص مواد غذايی و آشاميدنی- ويژگی ها باشد.
10-2 در صورت استفاده از ظروف فلزی برای بسته بندی بره موم زنبور عسل، ويژگی های ظروف شيشه ای بايد مطابق با مطابق با استاندارد ملی ايران شماره 1881، ظروف فلزی غيرقابل نفوذ جهت نگهداری مواد غذايی- ويژگی ها باشد.
10-3 در صورت استفاده از پليمری و ورقه ای آلومينيومی برای بسته بندی بره موم زنبورعسل، ويژگی های ظروف شيشه ای بايد مطابق با مطابق با استاندارد ملی ايران شماره 3331 ، انواع بسته بندی های مواد خوراكی در ظروف شکل داده شده از مواد پليمری و ورقه ای آلومينيومی باشد.
10-4 در صورت استفاده از فويل آلومينيوم برای بسته بندی بره موم زنبورعسل ،ويژگیهای ظروف شيشه ای بايد مطابق با مطابق با استاندارد ملی ايران شماره 3010 ، فويل آلومينيوم جهت بسته بندی مواد خوراكی و مصارف خانگی باشد.
10-5 بره موم زنبورعسل بايد در شرايط بهداشتی در ظروف بسته به طور محکم و غير قابل نفوذ ، از جنس مجاز مورد مصرف در مواد غذايی1، كه اثر بد روی فرآورده نداشته باشد و سبب طعم ( بو و مزه ) نامطلوب در آن نگردد ، بسته بندی شود.
10-6 بسته بندی بايد كاملاً محکم و غير قابل نفوذ باشد، به گونه ای كه كيفيت فرآورده را در طول حمل و نقل و جابجايی آن حفظ كند و كاهش كمی و كيفی آن را سبب نشود و پيش از مصرف امکان دستكاری يا دخل و تصرف در آن وجود نداشته باشد.                                                    
* 1- Food grad e

11 ) نشانه گذاري
بر روی هر بسته حاوی بره موم زنبورعسل بايد آگاهی های زير با جوهر پاك نشدنی و غير سمی برای مصارف داخلی به زبان فارسی و برای صادرات به زبان انگليسی و يا به زبان كشور خريدار نوشته ، چاپ و يا برچسب شود:
11-1 نام و نوع فرآورده
11-2  نام و نشانی توليدكننده و يا بسته بندی كننده و علامت تجارتی آن
11-3  سری ساخت
11-4 عبارت ( ساخت ايران )
11-5 شرايط نگهداری ( دما - دمه )              
11-6 مواد متشکله به ترتيب مقدار
11-7 وزن خالص ( برحسب سيستم متريک )
11-8  تاريخ توليد ( به روز، ماه و سال )
11-9 تاريخ انقضاء قابليت مصرف ( به روز، ماه و سال )
11-10 شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

منابع و مآخذي که براي تهیۀ اين استاندارد مورد استفاده قرار گرفته به شرح زير است :
1.استاندارد ملی ايران شماره 5: سال 1386، مقررات مربوط به ساختار و نگارش استانداردهای ملی ايران-( تجديد نظر سوم )
2.عبادی، رحيم و احمدی، علی اصغر، پرورش زنبور عسل، انتشارات اركان دانش، چاپ پنجم- سال 1389.
3.اقبالی، محمد، راهنمای جامع و كاربردی پرورش زنبور عسل، انتشارات مرز دانش- سال 1390.
4.شهرستانی، نعمت اله، زنبور عسل و پرورش آن، انتشارات سپهر- سال 1390.
5.سيدی، سيد مظاهر، بره موم، انتشارات نصوح- سال 1389.